Avatar: Satanisch of vol verwondering?
Ik heb al wel eens vaker met jeuk en irritatie naar preken van Mark Driscoll geluisterd maar onderstaand filmpje was wel heel illustrerend. Hij haalt even flink uit naar Avatar en omschrijft het als “een van de meest demonische films” die hij ooit heeft gezien. Ik denk niet hij de “Saw” serie heeft bekeken of bekend is met “Hellraiser” (ik overigens ook niet) maar ik kan me voorstellen dat er ergere films zijn gemaakt dan Avatar.
De reden dat ik er even een blogpost over schrijf (enigzins mosterd na de maaltijd, i know, de film is alweer weer uit de bios) is dat ik zelf eigenlijk vol verwondering naar Avatar heb gekeken. Grafisch natuurlijk een waar spektakel, maar ook de ‘gospel narrative’ die zo vaak terug te vinden is in films blijft mij fascineren. Daarom vind ik het zo jammer als de neo-calvinistische christenen als Mark Driscoll de boel meteen in het ‘demonische’ hoekje duwen en altijd zo negatief zijn over alles. Durf ook de schoonheid te blijven zien.
Hier het filmpje van Driscoll:
Avatar laat voor mij in eerste instantie iets zien over de toestand van de mens wat diep resoneert met christelijke theologie.
De held van de film is een verlamde man, een beeld van de gebrokenheid van de mens. De oorzaak van zijn handicap: geweld. Hij reist naar een andere wereld, Pandora, omdat er op de aarde niets groens meer te vinden is. Pandora, een nieuwe hof van Eden. De boodschap is duidelijk: (over)consumptie maakt onze planeet kapot en we staan op het punt dit te herhalen op een nieuwe planeet. Een nieuwe hof van Eden staat op het punt te worden vernietigd.
De held, die aanvankelijk kwam om hieraan mee te helpen ‘incarneert’ (wat Avatar letterlijk betekent) als een van de bewoners van de planeet. Half mens, half Na’vi (zo heet het volk) .Langzaam ontstaat een diepe liefde voor Pandora en wordt hij een beschermer van de planeet die een cruciale rol speelt in haar redding. Opnieuw een bijbels beeld van een ‘tweede Adam’ die mens werd om het volk te redden.
Zijn participatie en ‘bekering’ tot het Na’vi volk vind plaats door een diepgaande training in het leven op Pandora. Aanbidding staat centraal in het leven van de Na’vi en ze leven dicht bij de natuur en haar oorsprong. Er ontstaat ook steeds meer conflict tussen wie hij is als mens en wat er met hem gebeurt in zijn ‘discipelschapstraining’ op Pandora als Na’vi.
Aan het einde van de film speelt de held een cruciale rol in de redding van Pandora als planeet maar hij betaalt een grote prijs. Aan het einde van de film ziet de geliefde de held in al zijn gebrokenheid en kort daarna staat de held “op uit de dood in een nieuw lichaam.” Hij doet afstand van zijn ‘mens-zijn’ en wordt uiteindelijk Na’vi. Het hart van de film is een aanklacht tegen het individualisme wat de aarde kapot maakt.
Tuurlijk, er valt heel wat af te dingen op de film en met name haar boodschap. Ik zit zeker ‘heidens’ denken in. Maar ik vond Avatar ook ontroerend omdat het laat zien dat de conditie van de mens gebroken en gevallen is en dat we een nieuw leven nodig hebben. De aanbidding van de christelijke kerk geeft hierin me de taal en grammatica om dat nieuwe leven in te gaan. Ik heb een nieuw lichaam en leven in Christus.
7 Comments
ha jurjen,
mee eens, ik krijg soms het idee dat er wel heel makkelijk een satanische boodschap in wordt gezien.
Mooie relativering.
Hoi Jurjen,
Toevallig lees ik je blog. Leuk stuk dat goed het debat weergeeft dat je over dit onderwerp kunt hebben. Hoewel ik de film niet heb gezien, kan ik wel een beetje met Driscoll meegaan.
Ik zal de film niet gelijk verketteren omdat Pandora in Griekse mythologie als straf wordt gezonden om onheil over stervelingen te brengen. Of omdat de term Avatar hindoeïstisch van oorsprong is. Avatara’s zijn zgn de sterkste wezens in het heelal. Volgens de hindoes die in avatara’s (incarnaties van God) geloven, komt de god Vishnu tien keer op aarde, in tien vormen of avatara’s, om de wereld te redden. Negen avatara’s hebben al plaatsgevonden, de tiende (de ruiter op het witte paard) moet nog komen. Opmerkelijk naast openbaringen (19:11), niet?
Misschien wel juist als de verhaallijn verwijzingen heeft naar de werkelijke heilsgeschiedenis (‘gospel narrative’) die wij mogen beleven, is het extra opletten. Niet alles verwijst ook werkelijk naar Jezus die is gekuisigd. Op de fundamentele vraag hoe wij worden gered uit onze zondige misère (of hedonistische kooi) wordt een andere weg dan die naar Golgotha aangewezen. De conditie van deze wereld wordt in de meeste godsdiensten wel als gebroken beschouwd. Juist het antwoord hierop maakt het Christendom zo uniek.
Ik kan nog geen conclusie trekken, maar probeer te zeggen: All that glitters is not gold.
He Arnold,
Thanks voor je interessante reactie! Zeker goed om over in gesprek te blijven. Maar mijn vraag is vooral: moeten we altijd als vingerwijzende zeurpieten overal het kwade inzien… Is dat het imago wat we willen hebben? Of durven we de schoonheid en verwondering in dingen nog te herkennen en te benoemen…
Spreken in het openbaar blijft altijd riskant (zeker als je op een podium staat en op mensen neerkijkt…). Ik vind het zelf altijd lastig om relevante voorbeelden te vinden die passen in een verhaallijn. Je laat illustraties, citaten etc. zo snel buikspreken om te kunnen passen in je eigen verhaal, of nog erger: om je eigen gelijk te bewijzen. Dat gevoel krijg ik bij Mark wel heel sterk.
[Hij begint dit gedeelte: the world tempts you to use people – volgens mij doet hij exact hetzefde] Ik vind z’n betoog ook op veel punten simplistisch: ‘the visuals are amazing because satan wants you to emotionaly connect with the lie. Dat veronderstelt dus dat de visuals bewust zijn gekozen (of onbewust als je ervan uitgaat dat de filmmaker een instrument is van satan) om niet te hoeven nadenken en we alleen maar overweldigd worden door visuele beelden waardoor we we emotioneel ingepakt worden door leugens.
Dieptepunt ín zijn redenering is als Mark zich gaat beroepen op zijn staat van dienst (lees: ik weet waarover ik praat’, my degree is in… ik hou van films…onze filmcrew was in LA bla, bla, bla) om te eindigen met ‘we’re a very creative church, we just don’t like satan, that’s all… we love the arts, we don’t like satan…’ Makkelijk scoren.
De film heeft nu ook een recensie op BlikOpOneindig http://www.blikoponeindig.nl/film.php?film_id=574
He Anri, Thanks voor je reactie! Interessante analyse van onze vriend Driscoll…
Ik heb de wel erg lange recensie van de film gelezen waarnaar je verwijst.
Niet hele schokkende inzichten.
Ik word zo verschrikkelijk moe van mensen zoals Driscoll.
Hoe die man al predikt?? Hoe calvinistisch hij praat.. Bah. Hij lijkt onderhand een dictator van de kerk! En fundamentalist.
Ik doel op stukken die hij uit de bijbel pakt en dit zo verkondigt, dat hij meteen alle deuren dicht gooit.. Makkelijk praten is dat toch? God gooit geen deuren dicht. God is een vredelievende God. Ik noem dit fundamentalisme en niet het woord van God
Nee, ik houd niet mensen zoals hij, die denken dat ze de waarheid spreken.. En al helemaal niet te spreken hoe veramerikaanst het bij hem allemaal is.. Zo groot, zo geweldig zo mega. Verschrikkelijk vind ik dit!
Als iets zo veramerikaanst is betekend het niet dat dit het woord van God is.. Tja, het is natuurlijk wel een aaname als er zoveel mensen achter hem staan, dat het klinkt als waarheid, maar wat is waarheid mensen????
Dat weet alleen God.. God is waarheid!
Als avatar echt zo slecht was geweest dan had God echt wel tegen mij gezegd dat ik deze film niet had mogen kijken. Zover sta ik al in mijn geloof, maar dit gebeurde niet.
Ik ben een wedergeboren christen, ik heb mijn kennis. En ik weet heel erg goed waar ik het over heb, maar ik kan de film zoals avatar, helemaal niet afkeuren.
Kom op zeg, die film is fictie, is een verzinsel.
Dat er mensen zijn, die na het kijken van deze film de realiteit niet meer onder ogen konden zien en depressief werden en begonnen te huilen. Jeetje, Moet ik dit echt zien als werk van de duivel??? Neh..
Bij die mensen zit een steekje los, en dat is echt niet de duivel hoor die daar mij speelt.
Dit zie ik als zwakte van de mensen zelf…
Je kunt niet overal de duivel of God de schuld van geven.. Jijzelf doet ook dingen fout of goed. Maar hoe Driscoll praat en predikt, kan ik totaal niet achter staan.
Ik heb altijd zware discussies met mensen zoals hij, en ik erger me kapot aan dat soort neo-calvinistische figuren die denken dat ze de waarheid zelf hebben gezien en zijn..
Ik volg Driscoll al een tijd, en ik bemerk dat er steeds meer voorgangers van evangelische gemeentes gaan predikken zoals hij. En voorals de jeugd is vatbaar voor dit..
Op het eerste gezicht komt hij over als een oprecht christen maar als je wat inhouderlijker gaat kijken kom je al gauw achter wat andere zaken.
Groeten ,
Huib